تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن و فسفر بر عملکرد کمی و کیفی آفتابگردان

این مطالعه با هدف ارزیابی اثر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن و فسفر بر عملکرد کمی و کیفی آفتابگردان انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در تابستان 1390 اجرا شد. فاکتور اصلی شامل 4 سطح کود شیمیایی نیتروژن و فسفر (0، 33، 66 و 100 درصد کود شیمیایی نیتروژن و فسفر مورد نیاز) و فاکتور فرعی شامل فاکتوریل کاربرد کود زیستی نیتروکسین در دوسطح (تلقیح و عدم تلقیح) و کاربرد کود زیستی فسفات بارور2 در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) بود. نتایج نشان داد که برهمکنش کود شیمیایی و کود زیستی نیتروکسین بر عملکرد دانه اثر معنی داری داشت، به طوری که در سطوح 0، 33 و 66 درصد کود شیمیایی، تلقیح با نیتروکسین به ترتیب باعث افزایش 64/31، 78/9 و 73/5 درصدی در عملکرد دانه نسبت به عدم تلقیح شده است؛ اما در سطح 100 درصد کود شیمیایی مورد نیاز، کاربرد نیتروکسین تفاوت معنی داری از لحاظ این صفت ایجاد نکرده است. کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد روغن اثر افزایشی معنی داری داشتند، به طوری که بیشترین عملکرد روغن (1269 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار کاربرد 100 درصد کود شیمیایی مورد نیاز و تلقیح با نیتروکسین و فسفات بارور2 بود. بر درصد روغن دانه، تنها تیمارهای کود شیمیایی و نیتروکسین تأثیر معنی داری داشتند، به طوری که کاربرد 100 درصد کود شیمیایی مورد نیاز، نسبت به سطح شاهد بدون کود و همچنین تلقیح بذر با نیتروکسین نسبت به عدم تلقیح آن، به ترتیب باعث افزایش 8/17 و 63/2 درصدی این صفت شدند. همچنین کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن و فسفر، عملکرد بیولوژیک، درصد و عملکرد پروتئین، تعداد دانه پر در طبق و وزن هزاردانه را افزایش دادند. مصرف کودهای شیمیایی به طور معنی داری باعث افزایش صفات مورفولوژیک آفتابگردان شد، به طوری که کاربرد 100 درصد کود شیمیایی مورد نیاز نسبت به سطح شاهد کود شیمیایی، به ترتیب باعث افزایش 92/4، 09/9، 89/10 و 24/7 درصدی در صفات ارتفاع و قطر ساقه، وزن طبق و تعداد برگ در بوته شد. کاربرد نیتروکسین و فسفات بارور2 به ترتیب باعث افزایش 75/12 و 64/23 درصدی میزان فسفر قابل جذب باقیمانده در خاک نسبت به عدم کاربرد آن ها شد. در نهایت نتایج نشان داد که تلقیح بذر آفتابگردان با کودهای زیستی، مصرف کودهای شیمیایی را تا نصف مقدار توصیه شده کاهش می دهد. این موضوع در کاهش هزینه ها و حفظ پایداری و سلامتی خاک کشاورزی تأثیر بسزایی می تواند داشته باشد.